Rytm i rym a rozwój małego dziecka

Wielkimi krokami zbliża się Dzień Matki. Jest to ważne wydarzenie w życiu dzieci. Z tej okazji w wielu placówkach po raz pierwszy nauczą się na pamięć wierszyków i piosenek, które zaprezentują swoim najbliższym. Ale o jego znaczeniu uświadomił mi ostatnio młody członek mojej rodziny.

Niedawno mój siostrzeniec (uczeń szkoły podstawowej) grając ze mną w grę planszową powiedział:
A wiesz ciocia, że niedługo dzień mamy?
Odpowiedziałam: Wiem. A planujesz jakąś specjalną niespodziankę dla mamy? Pomyślałam oczywiście o kolorowej laurce. Jednak mój siostrzeniec powiedział: Tak, chcesz posłuchać? No i tu już coś mi nie grało. Laurkę się pokazuje, a nie czyta, ale może chodzi o życzenia, więc z pełną powagą powiedziałam: No pewnie, bardzo chętnie! Na co on wyciąga komputer i czyta mi wiersz. Samodzielnie napisany wiersz! Szczęka mi opadła, bo nie dość, że wszystko się rymowało (rymy a,b,a,b) to jeszcze miał aż cztery zwrotki! Nie przytoczę tu jego brzmienia (prawa autorskie mi zabraniają, a adresatka wiersza jeszcze o nim nie wie 🙂 ), ale zainspirował mnie do wpisu o znaczeniu rymów w życiu dziecka. No bo ten wiersz nie powstał tylko dlatego, że mój siostrzeniec jest genialny (choć bestia z niego bardzo zdolna!), ale dlatego, że jego poprzedni wychowawcy w żłobku i przedszkolu poświęcili czas na to, żeby mu czytać, wystukiwać rytmy i uczyć się z nim wierszy i rymowanek i skupiać nad melodią dźwięków. To dzięki ich wysiłkom nauczył się zasad, którymi takie utwory się rządzą no i nabrał śmiałości do własnego ich tworzenia!

Badania nad rozwojem i nabywaniem wczesnych umiejętności słuchania ze zrozumieniem i mówienia wykazują, że rym oraz rytm mówionych dźwięków odgrywają niezwykle ważną rolę w rozwijaniu kompetencji językowych dzieci.

Dzięki słuchaniu i powtarzaniu rymów najmłodsi uczą się:

– utrzymywać stały rytm (o tym, dlaczego rytm jest ważny, przeczytacie również we wpisie dotyczącym rozwoju kompetencji matematycznych dzieci),

– dłuższych tekstów na pamięć np. piosenek,wierszyków, opowiadań i historyjek,

– przewidywania w nowych historyjkach lub wierszykach brakujących słów,

– rozróżniania rymujących się słów i identyfikowania tych, które się nie rymują,

– tworzenia własnych ciągów rymów podczas “słownej” zabawy np. kot/ psot, mama/sama, las/pas. [1]

Okres wczesnego dzieciństwa jest niezwykle istotny dla rozwoju poznawczego człowieka. Aż 85% rozwoju mózgu przebiega w pierwszych pięciu latach życia, a najwięcej połączeń nerwowych w mózgu (synaps) tworzy się u dzieci do trzech lat. Dlatego ważne jest, żeby w czasie pobytu w placówce dzieci miały możliwość do udziału w różnorodnych działaniach, które dostarczą im zróżnicowanych bodźców wspierających rozwój mózgu na przykład słuchaniu i uczeniu się oraz recytowaniu wierszyków i rymowanek, które rozwijają między innymi pamięć dzieci. [2]

Badania nad wpływem rymowanych i nierymowanych opowieści na rozwój dzieci w wieku od 2 do 4 lat wykazały, że maluchy zapamiętują więcej słów jeśli są one prezentowane w formie rymowanej. Ponadto zauważono, że kiedy czytający rymowane opowieści zatrzymuje się dłużej przed nazwą zwierzęcia dzieci częściej spontanicznie odgadują właściwe słowo niż gdy opowieść nie ma rymów. [3]

A teraz, przygotowane specjalnie dla Was, Drodzy Czytelnicy, wierszyki na dzień mamy, taty i rodziny.
Ostatni z nich znalazł się tutaj, ponieważ nasze doświadczenie w pracy z wychowawcami pokazuje, że coraz częściej wychowawcy organizują w placówkach święto rodziny zamiast dnia mamy i taty. Dzieje się tak kiedy placówki wiedzą, że nie wszyscy ich podopieczni pochodzą z pełnych rodzin lub otrzymują informację, że rodzice nie będą mogli przyjść do placówki w wybranym terminie, ale rodzina będzie reprezentowana np. przez dziadków. Bo najważniejsze, żeby każde dziecko czuło się w czasie takiego wydarzenia dobrze!

Wierszyk dla taty
Tata mój to siłacz taki,
że wiedzą o tym wszystkie dzieciaki.
Naprawi wszystko, co popsujecie.
Jest najwspanialszym tatą na świecie!

Wierszyk dla mamy 1
Moja mama jest wspaniała!
Piękna, mądra, doskonała.
Kocha mnie i mego brata.
Dla nas jest mistrzynią świata!

Wierszyk dla mamy 2
Dzisiaj mamy święto mamy.
A wszyscy nasze mamy kochamy:
za cierpliwość co rano,
za buzię roześmianą,
za super zabawy,
za miasto wyprawy,
za pyszne jedzenie,
herbatek parzenie,
za książek czytanie,
i za przytulanie,
jeszcze za to, że są z nami.
Za to nasze mamy kochamy.

Wierszyk o rodzinie
Nasza rodzina jest doskonała.
Dzieci, dorośli – to grupa cała.
W każdą grę wspólnie zagramy.
Razem wszystkich pokonamy!

Specjalne podziękowania dla Renaty Tarnowskiej za przygotowanie wierszyków: dla taty i o rodzinie.

A Wy korzystacie z gotowych wierszyków, czy tworzycie swoje?

Źródła:

[1] https://theimaginationtree.com/the-importance-of-rhyme-in-early-literacy-development/
[2] Czub, M. (2014). Rozwój dziecka. Wczesne dzieciństwo. Tom 1. w: red. A.I. Brzezińska. Niezbędnik dobrego nauczyciela. IBE. Warszawa.
[3] Read, K. (2014). Clues cue the smooze: rhyme, pausing, and prediction help children learn new words from storybooks. in: Front Psychology. 2014; 5: 149. Data publikacji: 21.02.2014 doi: 10.3389/fpsyg.2014.00149doi: 10.3389/fpsyg.2014.00149

Kamila Wichrowska

Doktor nauk społecznych w zakresie pedagogiki. Obecnie wykładowca akademicki na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania zawodowe to metodyka nauczania języka angielskiego oraz opieka, wychowanie i nauczanie małych dzieci. Prywatnie lubi gotować, czytać kryminały i chodzić na spacery ze swoimi psami – Luną i Zojką.