Czytanie dzieciom, zwłaszcza w okresie niemowlęcym, wspiera ich rozwój językowy. Badania wskazują, że nigdy nie jest za wcześnie żeby zacząć czytać dzieciom [1], a czytanie nawet trzy- czteromiesięcznym niemowlętom, zaprocentuje, kiedy będą starsze.
Osiągnięcia w zakresie rozwoju języka i słownictwa
BoekStart to holenderski program, który zachęca dzieci od urodzenia do czwartego roku życia wraz z ich rodzicami do wspólnego czytania książek. Program ten powstał na kanwie idei mówiącej o tym, że wspólne czytanie wzmacnia więź między rodzicem a dzieckiem, i że nigdy nie jest za wcześnie na rozpoczęcie wspólnego czytania. Inspiracją dla Holendrów był brytyjski program BookStart [2]. Jednym z pytań jakie zadali inicjatorzy BoekStart było to, czy u dzieci, które wspólnie czytają z rodzicami, rozwój językowy przebiega szybciej. Co więcej, zbadano, które dzieci najbardziej z niego korzystają.
Wyniki badań realizowanych z uczestnikami projektu pokazały, że niemowlęta, którym czytano przed ukończeniem ośmiu miesięcy, miały lepsze wyniki w zakresie umiejętności językowych. Po 15 miesiącach dzieci te dysponowały większym zakresem słownictwa, a korzyści z rozpoczęcia wczesnego czytania książek były jeszcze bardziej widoczne po 22 miesiącach.
Wspólne czytanie jest ważnym bodźcem dla rozwoju językowego, gdyż książki zawierają obrazy i słowa, z którymi dziecko może nie mieć na co dzień styczności. Ponadto rodzice często używają bardziej złożonego języka podczas czytania z dziećmi niż podczas wspólnej zabawy [3]. Podsumowując, wspólne czytanie książek od pierwszych miesięcy życia zwiększa szanse dziecka na posiadanie bogatego zasobu słownictwa.
Lepsze osiągnięcia niemowląt o “trudnym” temperamencie
Badania wykazały też, że z udziału w Boekstart szczególnie skorzystały niemowlęta o “trudnym” temperamencie [4]. Ma to związek z faktem, że rzadziej czyta się dzieciom, które m.in. często płaczą, niż tym, które są spokojne. Naukowcy przypuszczają, że rodzice dzieci o “trudnym” temperamencie mają poczucie, że ich interakcje z dzieckiem nie są optymalne i szukają wsparcia w tym zakresie np. poprzez udział w BoekStart. Ze względu na udział w projekcie, rodzice ci byli bardziej skłonni do czytania dzieciom pomimo ich “trudniejszych” zachowań. W rezultacie, zarówno dzieciom z “trudniejszym” jak i tym z “łatwiejszym” temperamentem czytano tak samo często. Jednak to dzieci z “trudniejszym” temperamentem skorzystały z BoekStart najbardziej, gdyż miały większy zasób słownictwa niż dzieci z “trudnym” temperamentem, które nie uczestniczyły w programie.
Wspólne czytanie książek niesie długotrwałe pozytywne efekty związane z umiejętnością czytania i motywacją do czytania
Pierwsza ważna faza rozwoju umiejętności czytania ma miejsce w okresie wczesnego dzieciństwa. To właśnie w tym czasie tworzą się fundamenty dla rozwoju języka i umiejętności czytania oraz pozytywnego nastawienia małych dzieci do czytania. Nie dotyczy to jedynie niemowląt, ale też przedszkolaków, które zdobywają przewagę w zakresie rozwoju językowego nad swoimi rówieśnikami, jeśli czytane są im książki i prowadzone są z nimi częste rozmowy [5]. Korzyści z tym związane będą widoczne przez całe ich życie. Czytanie małym dzieciom ma zatem długotrwały pozytywny wpływ na osiągnięcia dzieci w zakresie czytania i motywacji do czytania.
Zapewnienie stymulującego środowiska czytelniczego
Ważne jest, aby zapewnić dzieciom środowisko rozwoju, w którym nie tylko czyta im się książki, ale też zachęca do samodzielnego czytania. Jako wychowawca odgrywasz w tym procesie ważną rolę. Upewnij się, że książki, które są w zasięgu dzieci odpowiadają ich doświadczeniom i zainteresowaniom. Wspieraj dzieci w wyborze i czytaniu książek. Stwórz atrakcyjne miejsce w sali, gdzie dzieci mogą samodzielnie korzystać z książek. Ponadto warto zaaranżować codzienny rytuał czytania, na przykład przed pójściem spać, podczas jedzenia lub na koniec dnia. Pokaż dzieciom, że czytanie to świetna zabawa! Dzięki temu będą je kojarzyły z przyjemnością.
Podsumowując, oto tytułowe
pięć korzyści wynikających z czytania małym dzieciom:
- Dzieci uczą się, że czytanie jest przyjemne, co zwiększa prawdopodobieństwo, że będą czytać samodzielnie, gdy będą starsze.
- Czytanie dzieciom z “trudnym” temperamentem może pomóc rodzicom w budowaniu relacji z nimi i skutecznie wspierać ich rozwój.
- Wspólne czytanie książek wspiera tworzenie silnych więzi między dorosłym a dzieckiem.
- Dzieci, którym regularnie czytane są książki, mają większy zasób słownictwa.
- Czytanie małym dzieciom ma trwały pozytywny wpływ na ich umiejętność oraz motywację do czytania.
Ten post został zaadaptowany na podstawie wpisu Ruth Heuvelman (CED-group, Niderlandy).
Źródła:
[1] De Bondt, M., Willenberg, I. A., Bus, A. G. (2020). Do book giveaway programs promote the home literacy environment and children’s literacy-related behavior and skills? Review of Educational Research, 90, 349-379.
[2] W Europie i na świecie powstało kilka programów nawiązujących do oryginalnego BookStart. Listę tych programów można znaleźć tu: https://www.booktrust.org.uk/about-us/booktrust-affiliates/affiliates-in-europe/
[3] Demir-Lira, Ö. E., Applebaum, L. R., Goldin-Meadow, S., & Levine, S. C. (2019). Parents’ early book reading to children: Relation to children’s later language and literacy outcomes controlling for other parent language input. Developmental Science, 22 (3), e1274.
[4] Van den Berg, H., & Bus, A. G. (2014). Beneficial effects of BookStart in temperamentally highly reactive infants. Learning and Individual Differences, 36, 69-75.
[5] Moore, M. & Wade, B. (2003). Bookstart: A qualitative evaluation. Educational Review, 55, 3-13.
Zajrzyjcie także do innych naszych wpisów na temat czytania małym dzieciom:
Jeszcze raz, jeszcze raz, jeszcze raz!… przeczytajmy tę samą książkę!
Książki mają supermoc – czyli dlaczego warto czytać z małymi dziećmi