W tym poście przeczytacie o tym, co warto wiedzieć o partycypacji dzieci, żeby skuteczniej wspierać jej promowanie wśród najmłodszych.
Czego dotyczy prawo dziecka do partycypacji?
Zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka [1], wszystkie dzieci, niezależnie od wieku i dojrzałości, mają prawo do swobodnego wyrażania swoich poglądów i perspektyw oraz do ich poszanowania i uwzględnienia, a tym samym do partycypacji w sprawach i decyzjach, które ich dotyczą. Prawo do partycypacji (na język polski tłumaczone również jako prawo do uczestnictwa; prawo do udziału) zakłada postrzeganie dziecka jako podmiotu, posiadającego zdolność i kompetencje do partycypacji i wpływania na decyzje, dlatego jest uważane za jedno z najbardziej rewolucyjnych i innowacyjnych praw [2, 3].
Dlaczego należy promować partycypację?
Upowszechnianie tego prawa uważa się za inwestycję w dobro dzieci i przyczynianie się do tworzenia bardziej sprawiedliwych i demokratycznych społeczeństw [4]. Z tego powodu instytucje takie jak Rada Europy [5], Organizacja Narodów Zjednoczonych [6] i Unia Europejska [7] zalecają, by zachęcać dzieci do partycypacji w życiu społecznym już od najmłodszych lat. Co więcej, wczesna edukacja jest uważana za uprzywilejowany kontekst promowania partycypacji, a sama partycypacja dzieci jest opisywana jako ważne kryterium jakości pracy placówek dla najmłodszych [8, 9].
Dlaczego partycypacja nie stała się jeszcze powszechna?
Prawo do partycypacji jest jednym z najsłabiej promowanych praw [10]. Wynika to z faktu, że z czasem coraz więcej uwagi poświęca się prawom do świadczenia (np. dostępowi do opieki zdrowotnej lub edukacji) i ochrony (np. przed nadużyciami lub zaniedbaniem), ale także trudnościom doświadczanym przez specjalistów (np. istnieniu barier dla partycypacji, takich jak obciążenie pracą lub brak wiedzy na temat zróżnicowanych strategii partycypacji).
Biorąc pod uwagę niekwestionowane zalety upowszechniania partycypacji dzieci, ważne jest, by zastanowić się nad praktycznymi sposobami jej promowania. Pomóc w tym może narzędzie samooceny opracowane w ramach projektu PARTICIPA. Dostępne dla każdego i bezpłatnie :).
Żródła:
[1] United Nations (1989). The United Nations convention on the rights of the child. United Nations.
[2] Corsaro, W. (2005). The sociology of childhood. Pine Forge Press.
[3] Lansdown, G. (2005). Can you hear me? The right of young children to participate in decisions affecting them (Working papers in early childhood development No. 36). Bernard van Leer Foundation.
[4] European Commission (2013). Investing in children: Breaking the cycle of disadvantage. Official Journal of the European Commission. Available at https://ec.europa.eu/social/main.jsp?
[5] Council of Europe (2017). Young people’s access to rights. Recommendation CM/Rec (2016)7and explanatory memorandum. Available at https://rm.coe.int/1680702b6e
[6] United Nations Committee on the Rights of the Child. (2005). General comment No 7: Implementing child rights in early childhood. Available at https://www.refworld.org/docid/460bc5a62.html
[7] European Union (2021) EU Strategy on the Rights of the Child and the European Child Guarantee. Available at https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/rights-child/eu-strategy-rights-child-and-european-child-guarantee_en
[8] Correia, N., Carvalho, H., Durães, J., & Aguiar, C. (2020). Teachers’ ideas about children’s participation within Portuguese early childhood education settings. Children and Youth Services Review, 111, 104845. doi:10.1016/j.childyouth.2020.104845
[9] Sheridan, S. (2007). Dimensions of pedagogical quality in preschool. International Journal of Early Years Education, 15(2), 197-217. doi:10.1080/09669760701289151
[10] Habashi, J., Wright, L., & Hathcoat, J. D. (2012). Patterns of human development indicators across constitutional analysis of children’s rights to protection, provision, and participation. Social Indicators Research, 105(1), 63-73. doi:10.1007/s11205-010-9763-8
Wpis przygotowany na podstawie posta autorstwa Nadine Correia opublikowanego na naszym siostrzanym blogu earlyyearsblog.