Liczba rodzin z Ukrainy uciekających przed wojną rośnie z godziny na godzinę. Wśród nich dużą grupę stanowią małe dzieci, które wkrótce będą uczęszczały do polskich żłobków. Aby lepiej zrozumieć ukraiński kontekst opieki i edukacji najmłodszych, zaprosiliśmy do rozmowy ukraińską pedagożkę. Kateryna Bezwerkha pochodzi z miasta Sumy, obecnie pracuje w Warszawie w niepublicznym żłobku “Pracownia Rodziny Madurar”.
Czy w Ukrainie są żłobki?
Tak, ale jest ich bardzo mało, w wielu miejscowościach nie ma w ogóle. Żłobek na Ukrainie nie funkcjonuje jako oddzielna placówka, są to grupy działające przy przedszkolach.
W jakim wieku są dzieci, które chodzą do żłobków? Jak duże są grupy? Ile pań pracuje w grupach?
Przepisy stanowią, że do żłobka chodzą dzieci w wieku od roku do trzech lat. Ale w praktyce do żłobków uczęszczają dzieci od 2 do 3 lat, rzadko trafiają do placówki dzieci półtoraroczne, zwykle w takich sytuacjach dyrektor musi wyrazić zgodę na zapisanie dziecka, a dzieje się tak, gdy dziecko jest bardzo samodzielne. W grupach powinno być nie więcej niż piętnaścioro dzieci, jednak w praktyce zdarza się, że jest ich więcej. W ciągu dnia z dziećmi są dwie osoby dorosłe. Przez cały dzień jest ‘pomoc’, jeden wychowawca od rana do południa i jeden od południa do zamknięcia placówki.
Czy dzieci zwykle spędzają dużo czasu w żłobkach?
Zazwyczaj dość dużo, bo od 7.00 do 17.00
Jak przebiega adaptacja do żłobka? Czy rodzice uczestniczą w adaptacji?
Rodzice raczej nie towarzyszą dzieciom w czasie adaptacji. Pierwszego dnia dziecko zostaje w placówce na pół godziny i w kolejnych dniach czas ten jest wydłużany w sposób indywidualny względem potrzeb każdego dziecka.
Co dzieci robią w ciągu dnia? Czy w żłobkach jest oficjalny program pracy z dziećmi/podstawa programowa?
Jest oficjalny program pracy z dziećmi. Dzieci codziennie uczestniczą w jednych zajęciach zorganizowanych np. muzycznych, sportowych, plastycznych, poznajemy świat. Rano i po południu wychodzą na dwór. W czasie wolnym bawią się swobodnie zabawkami.
Jakie są główne zadania żłobka?
Głównym zadaniem żłobka jest usamodzielnianie dziecka i przygotowanie go do przedszkola.
Czy są jakieś ważne różnice między tym, jak organizowana jest praca żłobków w Polsce i Ukrainie?
Do żłobka na Ukrainie uczęszczają dzieci, które już nie noszą pieluch (wyjątki są bardzo rzadkie). W niektórych placówkach kadra wymaga, żeby samodzielnie jadły i ubierały się. Ogólnie mam wrażenie, że zasady wychowania dzieci są bardziej restrykcyjne np. wszystkie dzieci do 5.-6. roku życia chodzą spać po obiedzie
Co wychowawcy w polskich żłobkach mogą zrobić, żeby ułatwić dzieciom z Ukrainy włączenie się w zajęcia żłobkowe?
Ze swojej praktyki i obserwacji własnego dziecka, ale też innych ukraińskich dzieci, które uczęszczały do żłobków w tym kraju, mogę powiedzieć, że adaptacja przechodzi zaskakująco łatwo. Bariera językowa zdaje się nie odgrywać na tym etapie takiej roli. Dzieci w pierwszym okresie przede wszystkim reagują na emocje kadry w placówce, ogólną atmosferę, a później zaczynają rozumieć i uczyć się języka. Uważam, że najważniejsze jest to, żeby pokazać dziecku, że wychowawcy są otwarci, szczerzy i pomocni; trzeba po prostu przytulić i jeśli jest taka potrzeba pocieszyć dziecko od pierwszej chwili.